Bongva Magazine - Vol 6

Ralkap rank auh ning bantuk an duh lo ahcun Federal Police Commissioner dirhmun min bak a si awk a si. Cun General Admin Dept lu bik khi Director General in donghter khi a poi lo nain ram tampi ahcun Chief Clerk ti zong in an auh hna, min kha biapi siloin rian ` uannak hmun ` hen thiam (Separation of Legal Entity) kha a biapi deuh. Hi kong cu cauk in ` LDOLD¿DQWHUQDN WDEOH WHWHVHUFKLK ah a ` ha hnga. Kawlram uknak thlen a her- hmi (Alternative) cu ` ial ding a tam tuk. Asi- nain uknak saruh an i seh chih ko caah tongh ngam an si hoi lo, a tawng ngammi U Ko Ni bantuk cu an nun hrim an duh fawn lo. Cun ram uknak phunghram kong ceihnak (Parliament) ah 25% ` hutdan an lak cia pin ah ram kong ah biachahnak (Decision) tuah tikah 76% hnatlaknak a hau ti a si ` han. Miz- api covo a um dihlak nih le 75% lawng a si ` han fawn. Cucaah ralkap pakhat tal nih telpi lo ahcun 76% kha a tling kho ding a si hoi lo. Ralkap nih le an dihlak khan ralbawi luthlur (Commander in Chief) biakhiahnak an zulh a hau ve fawn. Parliament ah 25% ` hutdan ` hu ding in ralkap an vun thlahmi khi milem bang an hung ` hu sawhsawh hna i biachahnak nawl an ngei lo. Cucaah Kawlram uknak a dongh- nak (Final Decision) cu ralbawi ngan bik – Commander in Chief kut ah a um ti cu el awk XPORLQD¿DQJGLKPLDVLNRWLDKNDUXDK&X ti ningcang loin ram uknak an sermi cu vulei- cung ah parliamentary democracy in kan i uk ve tiah ral ` ha ngai in an thanh ngam rih. Cu pin ah ram himnak kong ah ` ihnung dirhmun a si sual ahcun ralkap nih uknak a lak khawh tiah phunghrampi chung ah uknak kha duh tik paoh ah lak khawhnak lam an i sial cia fawn. Cucu anmah lila nih ramchung buainak an chuahter lai i ram a him lo ti in uknak an lak khawh, an lak hnu ah an ` LKGHXKPLPL¿P hna kha ‘anmah ruang ah hin ram a buainak hi a si’ ti in thongchung ah khumh dih, asilole a thah tiang in thah dih hna kha Kawl ralkap nih an thiam cemmi politics cu a si ve ko ti khawh an si.

~ ihnak ngeimi cu sualnak ka tuah ti ai theimi an si caah an sualnak bantuk kha anmah cung ah tlun ve kha an ` ih, an duh fawn lo tikah vampang silole hau an i kulh khanh i, an i thup. Cucaah Kawl ralkap nih 2010 Phunghrampi an sermi khi zoh usih law vampang an sak, hau an i kulh khanh i zapi nih kan duh hna zong, duh lo hna zong ah ` hutdan an i chiah cia i kan lakah an kan um hnawh chih khi a si. Cucu thick black theory i “shamelessness” timi (ningzah hngalh lo, FDOVDUXKEHQK DQKPDQQDNFX¿DQJWHLQDQ langhnak a si. Asinain mah tluk North Ko- rea uktu sahrang pawl tluk in a sualmi Kawl ralkap nih hitluk in mizapi an vun kan hromh ngammi uknak hi khat lei cun ruah awk a um ve. Cun Kawl ralkap lak ah hin mi ` ha tete an um len ko rua tiah ka ruah fawn. President Thein Sein hna kha ralkap bak nih mah tluk haukulh chung in thil ` ha tete a tuah len vemi kha thang ` hat awk a um ngai ve ko tiah kei- mah pumpak nihcun ka ruah tawn. Sualnak a tuahtu ralkap nih a dikmi de- mocracy kan ser lai i mizapi nih kan sual man cu taza kan cuai uh vun ti ding cu a fawi lomi a si. Cucaah vampang an i kulh khan- hmi uknak chung ah ram uk khuakhan lairel ` i ding in mipi an kan sawm tikah lungsau kan hau ko lai. Sehhrang mi uico (Thick Black Theorist) nih a kaa in ai sehmi saruh cu na chuh ahcun an seh hrimhrim lai caah a se- hmi saruh nak ngan deuh in maw duhsah tein na lem hmasa lai, asilo ahcun a ei huam ti lo tiang dah na hngah lai timi cu mizapi lei dirhmun (Transparency Theory) in an pawng- kam in kan cawlcangh thiam ngai a hau ko lai. Atulio Kawlram cu mizapi duhthimnak in hruaimi democracy uknak a si hrimhrim lo ti kan theih a hau. Hi bantuk ralkap nih meithal in conghmi democracy uknak a hmang mi cu vuleicung ah ramkhat te lawng a um i cu ram cu Myanmar a si ti ding khi a si ko hnga.

Bongva Magazine

104

Chin Baptist Mission Church—DC

2017