Bongva Magazine - Vol 6

Ramdang Peem      Miphun Humzualnak Plato Van Rung Mang

Kan ram cozah ` hat lo ruangah kum 1990 hnu in Chin miphun cu vawlei cung hmunkip ah kan chuak hna. Mitam deuh cu Malaysia le India hi kan panh hmasa hna. Cu hnu cun Pathian nih UNHCR hmang in ralzaam sinak in ramthumnak kan lan kho hna. Nihin ni ah- cun vawleicung ram ` hangcho bik USA, Can- ada, Europe, Australia lawng ah Chinmi sing (8) hrawng kan um cang. Burmese American Community Institute nih July, 2016 tian- gah cazin an laknak ah US lawngah Chinmi 56,926 kan um cang. Hiti ramdang ah Chin- mi kan peem hi ` hanchonak lei mit in cuanh ahcun a ` ha tuk ko. Asinain, miphun tlawm kan si bantukin miphun humzualnak mit in cuanh zong a herh ve. Hmailei caan ah Chin miphun sinak in kan lotlau sual hnga maw ti ruah ah thinphang ngai a si. Cucaah, ramdang peem Chinmi hi zeitindah kan ` hutdir ah kan miphun sinak (identity) hi a ` ha bik in kan humzual khawh lai ti kong hi kan ruah-awk ah thil biapi ngai a si. Miphun dang mipeem (immigrants) pawl an dirhmun cio zoh tikah an miphun sinak kha an tefa chan ahcun duhsah in an thlau cuahmahmi hmuh khawh a si. Cucu mah duh ruangah a si lo. Thil sining nih a pekmi ruang hrim ah a rak si. A ruang tampi lakah pakhat cu: minung hi kan umnak hmunhma (Geogra- phy location) a tlaihchanmi kan si. Kan Chin-

ram ah a ` hangmi le upat hnu ah ramdang ah a peemmi kan si ahcun US kan um zongah Laitlang kha kan tlaihchan peng rih ko lai. Laitlang zawnruahnak thinlung kan ngei ko lai. Cu bantuk cun, US ram ah a chuakmi le a ` hangmi kan fale cu, an ` hannak hmunhma le ram kha an tlaihchan bik ve ko lai. Cun minung cu kan pawngkam thil sining nih kan nunning hi a hip bik tawn ti a si. Phundang in chim ahcun kan ` hannak ram nih a kalpimi ziaza le zatlang nun nih fakpi in kan nunnak a hip bik tinak a si. Cuti kan pawngkam bo- ruak le thil sining in ` hutdir thiam zong cu kan pumpak ` hanchonak caah a herh vemi cu a si fawn. Cucaah, Chinmi zong kan peem- nak ram ah kan ngeihmi kan tefa hna cu an chuahnak ram sining le nunphung nih an nun hi 100 ah 90 a hip hna ding cu hrial awk ` ha lo in kan ton dingmi a si. Asinain, miphun sinak humzualnak kon- gah thazaang a si ngaimi a um. Kala miphun (Indian) le Jews miphun hna hi kanmah Chin miphun bantuk in vawleicung hmunkip ah i ` han ` hek in khua an sa ve. Asinain, an miphun sinak kha an thlau kho taktak lo. Kala mip- hun hi an umnak hmunkip ah an miphun si- nak kha an humzual khawh. Cuti an humzual khawhnak cu an nunphung dawh kha zahpi loin an i nunpi. Miphun pakhat an sinak an thilthuam le bia-hla hi an tefa chan tiangin cat

Bongva Magazine

88

Chin Baptist Mission Church—DC

2017