Bongva Magazine - Vol 6

Emotion hman a thiam mi hna cu: 1. Hawi he an i rem, bia chiakha, volh- pamh, bia dawhcahlo an chim lo, mi mithmai, umtu hoiher zoh an thiam. 2. Rian an ` uan tikah an tonghthammi seh thilri he an i rem, thilri tengh le deen, khuai te hna an hmang lo, an rian ` uan a hmun. 3. Anmah le anmah i upat, i zumhnak an ngei, thil an tuahmi lungsi te i tuah an thiam, lungaw ` awm in thil an kaltak lo, mawhphurhnak laak an ngamh. 4. Zawnruahnak an ngei, zaangfahnak (sympathy) cu kaa lawng i zaang- fahnak chim khi a si. Zawnruahnak (empathy) timi cu kaa lawng a si lo tuahsernak ai tel chihmi zaangfahnak khi a si. Example: ka piangthar a ti ko na i Khrih ca i zei rian hmanh ai khinh ve lomi pawl khi sympathy pawl an si i Pathian dawtnak ka hngalh caah ka um sawhsawh awk a si ti lo ti i zeital tuah hrimhrim ai tim vemi hna khi empathy pawl cu an si. Emotion hman a thiam lo mi hna cu: 1. Atu lelek in an i chuah sual, chim sual- mi, tuah sualmi, ruah sualmi an ngei tam. 2. Ruat huaha loin biakhiahnak (Decision) an tuah caah an i palh lengmang. 3. An Emotion kha biapi tukah an chiah caah luan lak luan lak in an emotion nih a kalpi tawn hna. 4. Mood (Ingpuan ni, lungthawh ni, hirha kawh ni) ti bantuk an ngei kho peng. 5. Zu, kuak, sahdah khaini, riitsi a phun- phun thinlung hnemhnak i a tawngth- ammi a suai i a nun a rawkmi vialte hi Emotion hman thiam lo ruang lawng te an rak si. 6. Rian ` uannak ah an cunglei mi le an rian ` uan ` i hawi hna hna he an i khok-

khek, seh le thilri he an i rem lo, holh phunchia in an holh.

(PRWLRQKPDQNDQWKLDPOHWKLDPORD¿ - antertu bik pakhat cu mi nih an kan thangchi- at tikah zeitindah lehnak (response) kan tuah ti hin a lang. A ` ha lei (Positive) lei in maw kan leh, a chialei (negative) lei in dah? Kan ruahnak (thoughts) le kan (feeling) hi ` hate i i theihthiamnak (Intimate relationship) an ngeih a hau. A bik in Laimi kan loh dihnak pakhat cu hika ahhin a si. Tachunhnak: pak- hat pa cu mipi hmai ah a dir i bia a chim. $ ELD KUDPWKRN DK NHL ¿PQDN WKLDPQDN D ngei lomi, biachim zong a thiam lomi tiban- tuk in biatang ai danh lenmi khi a ruahnak a si. Mi nih an van thangchiat i biachim a WKLDP OR WXN D ¿P OR WXN DQ YDQ WL WDNWDN tikah biatak tein a thin a hang. Mah bantuk khi feeling le thought pehtlaihter (communi- cate) a thiam lomi cu an si. Mi lungkhong, mi lunghak, kan zenh ngaimi hna he naihniam te i chonhbiaknak intimate relationship kan ngeih khawh ahcun cu nih a van chuahpimi emotion hmang in i theihthiam, i hawikomh a fawite. Cawnpiaktu tampi cu kanmah emo- tion umtuning kan i hngal hna lo i tlawmpal te ah “a.. anih cu chimh ci a si lo, cawnpiak ci a si lo” ti kan hmang. A ngai te ti ah cun mah santlaih lo tu hna a rak si lehlam. Evangelist hna, thlacam lei Pathian rian a ` uanmi hna nih khin zei ruang ah dah mi thinlung an thlen khawh deuh tawn ti ahcun an cawnpiakmi hna, thla an campiakmi hna level ah anmah an vai i chiah khawh tawn caah a si. Cuti si lo na thei lo, na thiam lo, zei na si lo ti phun i, i awt ahcun minung thinlung cu a hak chin lengmang ding lawng a si ko. Hihi kan thei ko na bu i kan tuah khawh lomi a si i a ru- ang cu Thought le Feeling communicate tuah kan thiam lo ruang ah a si. Mi tampi cu mah Emotional Victims ah kan cang, kan emotion zuun in kan zaw hna. Nifatin kan nunnak ah kan Emotion hi a ningcang te i kan hman khawh a si ah cun kan

Bongva Magazine

92

Chin Baptist Mission Church—DC

2017